 |
Słup semafora półsamoczynnego jest malowany w czerwono-białe pasy. Sygnałem zasadniczym jest sygnał S1 - "Stój". Semafor jest obsługiwany przez uprawniony personel kolejowy z nastawni. Cząstka nazwy samoczynny odnosi się do sposobu osłony. Po podaniu sygnału zezwalającego na jazdę, mijający tabor najeżdża na odpowiednią aparaturę torową zwierając tym samym oba toki szyn zestawem kołowym, co powoduje powstanie sygnału zajętości odcinka na urządzeniach przekaźnikowych i automatycznie semafor osłania się sygnałem S1. Semafory na posterunkach ruchu należy oznaczać kolejnymi dużymi literami alfabetu (bez konieczności oznaczania prędkości) zgodnie z kierunkiem wzrostu kilometrażu linii od strony lewej do prawej patrząc w kierunku sygnalizacji. Dla semaforów wyjazdowych, drogowskazowych i wyjątkowo wjazdowych oznaczenie literowe może być uzupełnione numerem toru przy którym stoi dany semafor. W przypadku gdy semafor służy do podawania sygnału zezwalającego na jazdę manewrową "Ms2" to pod tabliczką z nazwą semafora umieszcza się dodatkową tabliczkę z literą "m" (wyjątek stanowią semafory wjazdowe, na których z zasady nie podaje się sygnałów dla manewrów). | |
 |
Słup semafora samoczynnego jest malowany na biało, są stosowane na szlakach pomiędzy posterunkami zapowiadawczymi w celu zwiększenia przepustowości szlaku i podzielenia go na "odstępy". Semafory tego typu są obsługiwane za pomocą urządzeń SRK. Sygnałem zasadniczym semafora samoczynnego jest sygnał S2 - "Jazda z największą dozwoloną prędkością", w ten sposób informuje, że odstęp za semaforem jest wolny. Wyjątkiem jest ostatni semafor SBL ze wskaźnikiem W18, na którym sygnał zasadniczy jest S5, oraz w przypadku czterostawnej blokady przedostatni semafor SBL ze wskaźnikiem W1, na którym sygnał zasadniczy jest sygnał S3. Semafory samoczynne SBL należy oznaczać liczbą odpowiadającą kilometrowi i hektometrowi linii kolejowej, w którym semafor jest umieszczony. Dla semafora przy torze nieparzystym ostatnią cyfrą w liczbie jest najbliższy hektometr nieparzysty (patrząc w kierunku jazdy), a dla semaforów przy torze parzystym – hektometr parzysty, dotyczy również oznaczania semaforów samoczynnych na linii jednotorowej. Na liniach wyposażonych w Samoczynną Blokadę Liniową dwukierunkową numery semaforów dla jazd kierunku niewłaściwego należy uzupełnić przez dodanie na końcu litery "N". Na liniach wielotorowych, dla powiązania semaforów z linią, do której się odnoszą semafory, w oznaczeniu jak wyżej należy dopisać oznacznik literowy wyróżniający daną linię. Podmiejską literą "P" i dalekobieżną literą "D". | |
 |
Semafor kształtowy nadaje sygnały odpowiednim położeniem ramion w dzień i dodatkowo światłami w nocy. Wyróżnia się dwa rodzaje semaforów kształtowych: semafory jednoramienne i dwuramienne. Ramię semafora z przodu jest koloru białego z czerwoną obwódką, natomiast z tyłu jest koloru białego z czarną obwódką. W uzasadnionych przypadkach, w celu zapewnienia lepszej widzialności, kolory ramienia i obwódki mogą być odwrócone. Semafor kształtowy oznacza się umieszczoną na maszcie, widoczną z przodu listwą w biało-czerwone pasy. Część środkowa listwy ma kolor czerwony. |
 |
Wyróżnia się następujące rodzaje tarczy ostrzegawczej semaforowej kształtowej: 1) tarcza ostrzegawcza dwustawna, na której można nastawić dwa sygnały; 2) tarcza ostrzegawcza trój stawna, na której można nastawić trzy sygnały; 3) tarcza ostrzegawcza nieruchoma. Tarcze ostrzegawcze semaforowe kształtowe stosuje się przed semaforami kształtowymi. Na liniach kolejowych, na których dopuszczalna prędkość jest nie większa niż 40 km/h, w wyjątkowych przypadkach, przed semaforami świetlnymi można stosować tarcze ostrzegawcze nieruchome. | |
 |
Tarcza ostrzegawcza semaforowa świetlna nadaje sygnały światłem latarni sygnałowej umieszczonej na maszcie koloru szarego lub zawieszonej obok toru. Tarcze ostrzegawcze semaforowe świetlne ustawia się przed semaforami świetlnymi, jak również przed semaforami kształtowymi. | |
 |
Tarcza ostrzegawcza przejazdowa nadaje sygnał dwoma światłami w latarni sygnałowej umieszczonej na maszcie lub zawieszonej obok toru. Sygnał nadawany przez tarczą ostrzegawczą przejazdową dotyczy toru, przy którym ta tarcza jest ustawiona. Tarcza ostrzegawcza przejazdowa informuje drużynę trakcyjną o stanie sprawności urządzeń ostrzegających użytkowników drogi na przejeździe znajdującym się w odległości drogi hamowania za tą tarczą. Tarcza ostrzegawcza przejazdowa jest oznaczona tabliczką z liczbą odpowiadającą kilometrowi i hektometrowi przejazdu, do którego ta tarcza się odnosi. Maszt tarczy jest pomalowany w poziome pasy biało-czarne. W stanie zasadniczym, gdy do przejazdu, do którego tarcza się odnosi, nie zbliża się pociąg, tarcza ostrzegawcza przejazdowa pozostaje nieoświetlona. Po włączeniu urządzeń ostrzegających na przejeździe tarcza ostrzegawcza przejazdowa nadaje sygnał informujący, czy użytkownicy drogi są, czy nie są ostrzegani o zbliżaniu się pociągu do przejazdu. W przypadku gdy tarcza ostrzegawcza przejazdowa nadaje sygnał Osp 1 lub do czasu minięcia jej przez czoło pociągu pozostaje ciemna, należy zmniejszyć prędkość pociągu tak, by można było zatrzymać pociąg przed przejazdem, gdy na przejeździe jest przeszkoda zagrażająca bezpieczeństwu ruchu. Jazda z prędkością 20 km/h obowiązuje tylko do czasu minięcia przejazdu przez czoło pociągu. |
 |
Tarcze manewrowe kształtowe, które nadają sygnały odpowiednim położeniem kwadratowej tarczy obracającej się wzdłuż przekątnej o kąt 90° wokół poziomej osi i w nocy dodatkowo światłami koloru: a) niebieskiego - gdy manewr jest zabroniony, b) mlecznobiałego - gdy manewr jest dozwolony; | |
 |
Tarcze manewrowe świetlne, które nadają sygnały za pomocą jednego światła: a) niebieskiego - gdy manewr jest zabroniony, b) matowobiałego - gdy manewr jest dozwolony. |
 |
Tarcze rozrządowe kształtowe, które nadają sygnały za pomocą podłużnego ruchomego białego ramienia z czarną obwódką, oświetlonego w porze nocnej, obracającego się na tle nieruchomej okrągłej, czarnej tarczy z białą obwódką, umieszczonej na maszcie, zwróconego w kierunku lokomotywy pchającej tabor kolejowy. Tarcze rozrządowe ustawia się na szczycie górki rozrządowej, a w razie potrzeby stosuje się ich powtarzacze przed grzbietem górki. Powtarzacze wskazują takie same sygnały, jak tarcze ustawione na szczycie górki rozrządowej. Jeżeli na górce rozrządowej są dwa tory, można stosować oddzielne tarcze rozrządowe i ich powtarzacze, odnoszące się do każdego z tych torów. | |
 |
Tarcze rozrządowe świetlne, które nadają sygnały za pomocą umieszczonych na maszcie latarń. Tarcze rozrządowe ustawia się na szczycie górki rozrządowej, a w razie potrzeby stosuje się ich powtarzacze przed grzbietem górki. Powtarzacze wskazują takie same sygnały, jak tarcze ustawione na szczycie górki rozrządowej. Jeżeli na górce rozrządowej są dwa tory, można stosować oddzielne tarcze rozrządowe i ich powtarzacze, odnoszące się do każdego z tych torów. |
 |
Sygnały zamknięcia toru stosuje się na tarczach zaporowych, wykolejnicach, obrotnicach, wagach pomostowych oraz kozłach oporowych. Sygnał zamknięcia toru stosuje się także na punktach przestaw -czych zestawów kołowych. Tarcza zaporowa nadaje sygnał zabraniający albo zezwalający na jazdę po torach stacyjnych. Do kontrolowania, czy świeci się latarnia tarczy zaporowej, stosuje się światła wsteczne. Gdy tarcza ostrzegawcza nadaje sygnał: - Z1, latarnia pokazuje wstecz dwa mlecznobiałe światła w linii poziomej, - Z 2, latarnia pokazuje wstecz dwa mlecznobiałe światła w liniiukośnej wznoszącej się pod kątem 45° ku stronie prawej, Latarnia nieruchomej tarczy ostrzegawczej pokazuje wstecz światło białe. | |
 |
Dawne Tarcze zaporowe stosowane były na stacji przy torach, na których odbywały się w zasadzie tylko wjazdy pociągów. Najczęściej były to tarcze dwukomorowe (czerwona i matowobiała) nazywane skrótem "Tz", oraz kolejnym numerem patrząc ku wzrostowi kilometrażu linii. Obecnie nazywa się je jak semafory, z tym, że jeśli tarcza zaporowa może podawać sygnał "Ms2 - jazda manewrowa dozwolona" pod nazwą tarczy należy umieścić tabliczkę z czarną literą "m". Komora matowobiała służy do sygnalizowania jazd manewrowych. Natomiast w uzasadnionych przypadkach, gdy za głowicą rozjazdową zostaje umieszczony semafor wyjazdowy grupowy, tarcza może podać sygnał (jedno światło matowobiałe migowe) zezwalający na wyjazd systemem jazdy pociągowej do semafora wyjazdowego grupowego, po podaniu sygnału zezwalającego na jazdę na semaforze wyjazdowym grupowym. Jeśli tarcza jest wyposażona w układ światła matowobiałego migowego, można również podać na tarczy sygnał zastępczy. Ponadto tarcze zaporowe można stosować jako stałe sygnały zamknięcia torów (jednokomorowe ze światłem czerwonym). |
 |
Sygnalizator powtarzający nadaje sygnały światłami latarni sygnałowej umieszczonej na maszcie koloru szarego lub zawieszonej obok toru. Zabrania się stosowania sygnalizatorów powtarzających na szlakach z blokadą samoczynną. W razie konieczności można stosować więcej niż jeden, ale nie więcej niż trzy sygnalizatory powtarzające. Sygnalizatory powtarzające zaopatruje się w tablice wskazujące czarnymi pasami pionowymi na białym tle kolejność tych sygnalizatorów, licząc od semafora, do którego się odnoszą. |
 |
W przypadkach uzasadnionych warunkami techniczno-ruchowymi przy torze szlakowym dla kierunku przeciwnym do zasadniczego (daw. niewłaściwego), w miejscu gdzie powinien stać semafor wjazdowy można ustawić sygnalizator sygnału zastępczego dla sygnalizowania wjazdu z tego toru. Sygnalizator taki może być dwukomorowy (komora czerwona i matowobiała) z masztem pomalowanym w czerwono-białe pasy lub sygnalizator jednokomorowy tylko ze światłem matowobiałym z masztem koloru szarego. Oznaczenie takiego sygnalizatora zawiera skrót "Sz" i nazwę toru przy którym stoi. Sygnał zastępczy zezwala na: a) jazdę do następnego semafora, tarczy zaporowej, miejsca ustawienia tarczy zatrzymania D1, b) jazdę, która może odbywać się z prędkością nie większą niż 40km/h i nie wymaga zatrzymania się przed nim; maszynista powinien jednak tak regulować prędkość jazdy, aby mógł w każdej chwili zatrzymać pociąg w razie nagłego zauważenia przeszkody; przy wyjeździe na szlak bez blokady samoczynnej jazda z prędkością do 40km/h obowiązuje w granicach posterunku ruchu. Wyjazd pociągu na szlak z blokadą samoczynną na podstawie sygnału zastępczego, rozkazu pisemnego doręczonego drużynie pociągowej lub przekazanego za pomocą urządzeń łączności powinien odbywać się ze szczególną ostrożnością tak, aby maszynista mógł w każdej chwili zatrzymać pociąg w razie nagłego zauważenia przeszkody, przy tym prędkość jazdy nie może przekraczać 20km/h; jazda pociągu z ostrożnością obowiązuje do czasu minięcia przez czoło pociągu semafora wskazującego sygnał zezwalający na jazdę, o ile maszynista nie otrzymał rozkazu pisemnego z informacją, że samoczynne semafory odstępowe są nieważne. |
